به عنوان طراحی که سابقه چندین ساله در خلق آثار هنری و به خصوص طراحی لوگو به صورت اختصاصی دارد، میخوام بهتون بگم که با توجه به نوع کسب و کاری که به آن مشغولید یا قراره راه اندازیش کنید، هزینه واسه طراحی لوگو کنید یا خیر.
شاید از خودتون بپرسید که کار یک لوگو چی هست؟ خب لوگو به عنوان اولین و مهمترین المان از هویت بصری است که در کنار سایر عناصر به شکل گرفتن هویت یک برند بسیار کمک می کند. اگر اصولی و حرفه ای طراحی شود باعث می شود که برند از سایر رقبا متمایز شود. تو ذهن مخاطب به خوبی هک شده و همیشه برای او یاداور برند خواهد بود. چشم نواز است و مخاطب را با دیدنش ترغیب به همراهی می کند. گاهی حتی او را وسوسه به یک بار تست کردن می کند. همین برای برند کافی است. اما از طرف دیگر اگر اصولی طراحی نشده باشد می تواند یک برند را نابود کند یا حداقل باعث پیشرفتش نشود. پس اولین قدم برای برند شدن همین است. متمایز دیده شوی و توی ذهن مخاطب ماندگار باشی. طبیعتا همه مشاغل یا کسب و کارها یا بیزینس ها به این ویژگی نیاز ندارند. کسب و کارها یا بیزینس ها از نظر من به سه دسته تقسیم می شن. دسته اول کسب و کارهای کوچک، دسته دوم متوسط و دسته آخر کسب و کارهای بزرگ.
کسب و کارهای کوچک شامل مشاغلی هستند که بیشتر محلی یا محدود به یک شهر فعالیت دارند. مثال بارز آن مشاغلی از جمله طلافروشی، سوپرمارکت، خیاطی، پزشک عمومی، آرایشگری و … است. یک سوپرمارکت را معمولا فقط اهالی یک محل می شناسند و روزانه از آن خرید می کنند. یا نهایتا اگر سوپری بزرگی باشد بخشی از شهر به آن مراجعه می کنند. همینطور آرایشگر. معمولا مشتری های خاص خود را دارد و افراد گذرای ناآشنا با آن، کمتر به آن مراجعه می نمایند. یک پزشک عمومی کمتر نیاز به تبلیغ و برند شدن دارد و اغلب مردم به محض بروز اولین نشانه های بیماری سریعا خود را به یک پزشک عمومی در شهر خود می رسانند. شما قطعا برای مراجعه به یک پزشک عمومی یا یک طلافروش خاص از یک شهر به شهر یا استانهای دیگر سفر نمی کنید. بلکه اگر در شهر دیگری نیز مسافر باشید، ممکن است به بازار طلافروشی بروید و نگاه کلی به مغازه ها و قیمت ها بندازید. یا اگر مریض شوید مهم نیست خود را به کدام دکتر و کدام برند از پزشکان برسانید! بنابراین، برند شدن چندان برای این مشاغل مهم نیست. چون اغلب مخاطبین بر اساس سطح دسترسی، آن ها را انتخاب می کنند. البته که این مشاغل به لوگو نیاز دارند اما اگر لوگوی آن ها با هزینه های پایین و توسط مبتدی ها طراحی شود چندان برای آن ها اهمیتی ندارد و ترجیه می دهند جای دیگر هزینه کنند. هرچند در این دسته از مشاغل هم هستند کسانی که به دنبال لوگوی حرفه ای هستند و باید به این افراد آفرین گفت چرا که از همین ابتدا می خواهند متمایز باشند. شاید در آینده کسب و کارشان را توسعه دادند. قطعا آنجا سودش را خواهند دید.
مشاغل متوسط شامل مشاغلی هستند که وسعت فعالیت آن ها می تواند از سطح یک شهر تا سطح یک استان باشد و به ندرت قدرت توزیع یا خودنمایی در سایر استان های کشور را دارد. مثلا کارگاه تولیدی ترشیجات یا مشاعلی که تولید کننده محصولاتی هستند که صرفا در آن استان توزیع می گردد. رقابت آن ها در جامعه کوچکتر و قطعا با رقبای کمتری اتفاق می افتد. این مشاغل قطعا نیاز به دیده شدن و برند شدن دارند اما با درجه اهمیت کمتری نسبت به مشاغل بزرگتر. اگر لوگوی ابتدایی یا شبیه به سایر برندهای آن صنف داشته باشند، کمتر مورد اعتماد قرار خواهند گرفت یا حتی به دلیل تشابه زیاد با سایرین، کمتر مخاطب آن را به یاد خواهد آورد. گاهی نیز به دلیل عدم هماهنگی لوگوی طراحی شده با هویت برندش شاید مورد تمسخر مخاطبین یا مورد اتهام کپی برداری نیز قرار بگیرد که این خود ضرر کمی برای صاحب یک کسب و کار نیست. پس اگر هزینه بیشتری برای طراحی لوگو یا ریدیزاین لوگو و طراحی هویت بصری اصیل نماید، سودی که متوجهش خواهد شد بسیار بزرگتر از هزینه های طراحی خواهد بود و شاید سال ها بعد اصلا یادش نیاید که چقدر هزینه طراحی داده است. اما اگر متضرر شود تا سال ها آن ضرر در ذهنش خواهد ماند.
اما مشاغل بزرگ در سطح ملی یا بین المللی دیده می شوند و طبیعتا بازار رقابتی بزرگتری نیز دارند. مثلا تولید کنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی یا محصولات مراقبتی پوست و مو، تولید کنندگان مواد غذایی یا تولید کنندگان مبلمان و از این دست مشاغل. هر چه وسعت آن کسب و کار بزرگتر می شود نیاز به رقابت بیشتری هم دارد. نیاز دارد که برای دیده شدن بیشتر بجنگد. نیاز دارد که نام و هویتش دائما جلوی چشم مخاطبین و مردم باشد. پس طبیعتا برای صاحبین این بیزینس ها خیلی مهم است که متمایز باشند تا گوی رقابت را از سایرین بربایند. اگر قرار به صادر کردن محصولاتشان باشد، قضیه همچنان مهمتر خواهد شد.
خب تا الان متوجه شده اید که چه کسب و کاری نیاز به دیده شدن دارد و کدام کسب و کار نیازی نمی بیند که خودش را برای دیده شدن بکشد!
یک لوگویی که حرفه ای و طبق اصول و قواعد حرفه ای طراحی و خلق شده باشد و تایپوگرافی انحصاری داشته باشد، طبیعتا توسط طراحان مبتدی ایده پردازی و خلق نمی شود. بلکه طراحان خبره آن ها را خلق می کنند. بنابراین صاحبین مشاغل نیز باید هزینه های زیادتری بابت داشتن این لوگوی اختصاصی پرداخت نمایند. شاید بپرسید که لوگوی اصولی یا حرفه ای چه مزیتی برای برند من دارد که برای آن هزینه کنم. باید خدمتتان عرض کنم که یک لوگوی خوب و کامل یک ارزش افزوده برای برند شما ایجاد می کند. شاید اجناس فیک توی بازار را دیده باشید. گوشی های فیک که لوگوی اپل پشتشون چسبیده یا پوشاک فیک که لوگوی برند آدیداس یا نایک روی اونها خودنمایی می کنه. خیلی ها بخاطر همین لوگو ها حاضرند هزینه پرداخت کنند و به عشق داشتن محصولی از آن برند، هزینه ای که شاید متناسب با کیفیت آن محصول فیک نباشد، می پردازند. بنابراین برای آن محصول ارزش افزوده ایجاد کرده و کالا را گرانتر فروخته است. حالا فکر کنید که این برندی که معروف شده و همه به دنبال آن هستند، مال شماست. چه ارزش بالایی خواهد داشت کالاهای تولید شده توسط برند شما… این ارزش قطعا به صورت شانسی و با هویت فیک و یا لوگوهای کپی یا بدون هویت، ایجاد نخواهد شد. بلکه باید پایه گذار آن توسط تیم حرفه ای بنا شود. تیمی که می داند یک لوگوی خوب را نباید از طریق هوش مصنوعی یا جستجوی گوگل بسازد بلکه باید آن را به طراحی اینکاره بسپارد. اگر محصولی تولید می کنید که لوگو یا هویت بصری ضعیف توسط طراح ضعیف و مبتدی روی آن اجرا شده، مخاطب را ترغیب به خرید نخواهد کرد یا حتی اگر لوگوی کپی شده روی آن خودنمایی می کند، شک نکنید خیلی زود مجبور به جمع آوری آن از بازار یا حتی پرداخت غرامت به صاحب اصلی لوگو خواهید شد. شاید روحتان هم خبر نداشته باشید که لوگوی برند شما کپی است! اما زمانی که ماجرا برملا شود دیگه دیر شده است و باید هزینه های چندین برابری نسبت به آن چه که روز اول باید به یک طراح کاربلد می دادید، باید برای ریدیزان محصول و … بپردازید.
بنابراین هزینه کردن برای یک لوگوی خوب برای مشاغلی که هزینه های تولید بیشتری نیز دارد، توجیه پذیر تر است و به همان اندازه عدم توجه و تمرکز روی این موضوع، ریسک بالاتری خواهد داشت. اما مشاغل کوچک که هزینه های جانبی یا تولید آنها نیز کمتر است، طبیعتا اگر هم به اشتباه به سراغ طراحی نادرست بروند، احتمالا کمتر متضرر خواهند شد. اما همین ضرر کوچک ممکن است برای کسب و کار کوچک به قیمت ورشکستگی و از بین رفتن آن باشد. اما قطعا اگر از همان ابتدا ریسک را کنار گذاشته با طراح حرفه ای، هرچند با هزینه بیشتر، شروع به کار نمایند، آینده بیزینس یا کسب و کار خود را گارانتی می نمایند.